Centrum Myśli Jana Pawła II 8 kwietnia 2021r. zorganizowało spotkanie online z prof. dr hab. Izabellą Bubrabą-Rylską, która wygłosiła wykład „Ciało wśród innych ciał. Perspektywa mediów, perspektywa socjologii, czyli od ciała wypatroszonego do ciała unicestwionego”. Spotkanie zorganizowane było w ramach cyklu „Ciało w wielkim mieście – między nauką i teologią”.
Świecka teologia ciała we współczesnej kulturze zostaje pozbawiona jakiejkolwiek zewnętrzności i nad-realności. Istota ludzka dostępuje spełnienia i powinna zrealizować wszystkie swoje potencje nie dopiero po zmartwychwstaniu, jak zakładał św. Augustyn („ciała powstaną z martwych ani nie młodsze, ani nie starsze nad wiek dojrzałej młodości”, ale już tu i teraz – w doczesności. Jej wymiar „transcendentny” (o ile w ogóle to określenie nie jest nadużyciem) odnosi się bowiem do przekonania o potrzebie i nadzwyczajnej wartości maksymalizowania wszelkich doznań dostępnych człowiekowi za pośrednictwem jego ciała, a następnie odbieranych przez to ciało i wreszcie wyrażanych także wyłącznie przez to ciało.
Musi więc ono być nie tylko utrzymane w odpowiedniej kondycji, sprawne motorycznie i atrakcyjne wizualnie, ale przede wszystkim zdolne do konsumowania jak największej ilości produktów dostępnych na rynku oraz intensywnego chłonięcia możliwie wielu wrażeń dostarczanych przez te produkty: smaku napojów i potraw, zapachu kosmetyków i środków czystości, dotyku miękkich, puszystych tkanin – wszystko to ma „pieścić twoje zmysły”.
Temu właśnie służą przekazy medialne prezentujące ciała, które niestrudzenie konsumują wszelkie preparaty i realizują rozmaite działania po to tylko, by osiągnąć jeszcze większą satysfakcję, czego dowodem ma być błogi uśmiech rozjaśniający twarze po zażyciu odpowiedniego środka czy zastosowaniu zalecanej terapii. Przy czym zakres tej satysfakcji jest praktycznie nieograniczony: z każdym nowym produktem efekt jego użycia ulega zwielokrotnieniu (rzęsy będą dwa- trzy razy gęściejsze, zapach potu ginie już nie na 24 godziny, ale na 48 godzin, tkaniny zachowują kolor „o wiele dłużej” itd.)
Ta bezgraniczna maksymalizacja skutków umiejętnie buduje wrażenie transcendencji w tej na wskroś naturalistycznej, doczesnej i samozwrotnej teologii ciała pozbawionej odniesienia do czegokolwiek poza nim samym. A ono cechuje się możliwością przyswajania kolejnych produktów, coraz bardziej intensywnego chłonięcia pozytywnych wrażeń i czerpania z tego zmysłowej przyjemności.
********
Izabella Bukraba-Rylska – socjolog, prof. zw. dr hab., do 2020 roku kierownik Zakładu Antropologii Kultury Wsi Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, pracownik Uniwersytetu Warszawskiego: kierownik Zakładu Socjologii Kultury Instytutu Socjologii WFiS.
