Nowy program Björna Schmelzera i zespołu Graindelavoix „Josquin the Undead” wdarł się błyskawicznie na belgijską listę przebojów, plasując się pod Lady Gagą i Adele. Zespół skwitował to błyskotliwym hasztagiem #polyphonyforthemasses – „polifonia dla mas”. Fenomen ostatniego nagrania zespołu Schmelzera jest echem fenomenu samego Josquina Despreza.
O ile w przypadku muzyki dawnej często stykamy się z „rezurekcyjną” retoryką – pisze się o „przywracaniu do życia”, o tyle Josquin od momentu śmierci, po prostu umrzeć nie chciał lub nie mógł. Schmelzer przywołuje słowa niemieckiego wydawcy, który w 1540 roku, prawie 20 lat po zgonie kompozytora, mówił: „Gdy Josquin nie żyje, tworzy więcej utworów, niż za życia”.
I właśnie ten „pogrobowy” repertuar jest materiałem programu Graindelavoix. To zbiór, który Tielman Susato wydał jako „Siódmą księgę” dzieł kompozytora w 1545 roku w Antwerpii.
Muzykolodzy dyskutują czy są to opracowania czy przeróbki kompozycji Josquina, jednak sam Schmelzer twierdzi, że to „pierwsze należyte upamiętnienie” kompozytora.
Wybór utworów, które usłyszymy podczas Festiwalu Nowe Epifanie, nosi podtytuł „Lamenty, opłakiwania i tańce śmierci”.
Choć składają się nań również pieśni, a wręcz polifoniczne opracowania piosenek o tragikomicznych czy komicznych tekstach, wyczuwalna jest w nich melancholia oraz obsesja śmierci i przemijania.
Słowa lamentów są przepełnione renesansową retoryką wymieniając starożytne bóstwa, ale w głosach brzmią również echa katolickiej liturgii za zmarłych. Marcin Luter, który uwielbiał Josquina, podsumował ten paradoks pisząc, że te kompozycje „pięknie ujmują różnicę między Prawem, a Dobrą Nowiną, śmiercią i życiem”.
Wykonawcy: zespół Graindelavoix pod kierownictwem Björna Schmelzera
Wydarzenie w ramach programu muzyki dawnej.
Partner:
***
Organizatorem Festiwalu jest Centrum Myśli Jana Pawła II, instytucja kultury m.st. Warszawy.
Partnerzy – Teatr Ludowy w Krakowie, Teatr Polski w Bydgoszczy, Teatr Powszechny w Warszawie, Teatr Rampa na Targówku, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu, Teatr im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu, TR Warszawa, Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza, Teatr Collegium Nobilium, Kielecki Teatr Tańca, Państwowe Muzeum Etnograficzne, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Muzeum Pana Tadeusza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Teatr Układ Formalny, Dolnośląska Federacja Organizacji Pozarządowych, Centrum na Przedmieściu, Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie, Ruch Muzyczny, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, Flanders State of the Art, Komuna Warszawa, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Station of Art Gallery, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, eWejściówki.pl, biletyna.pl.
Patroni medialni – Polskie Radio PR 2, TVP Kultura, Miesięcznik Teatr, E-teatr.pl, Teatralny.pl, Teatrologia.info.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Projekt współfinansuje m. st. Warszawa.
