W czwartek 25 września o godz. 13.00 podczas konferencji w Hotelu Europejskim miało miejsce rozstrzygnięcie konkursu na zaprojektowanie krzyża upamiętniającego obecność Ojca Świętego Jana Pawła II w Warszawie.
Wśród prelegentów znaleźli się m.in. Prezydent m. st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, Jego Eminencja Arcybiskup Metropolita Warszawski Kazimierz Nycz oraz Prezes Towarzystwa Przyjaciół Fundacji Jana Pawła II Ewa Bednarkiewicz. Pani Prezes, w imieniu wszystkich warszawiaków, podziękowała tym mieszkańcom stolicy, którzy przez 30 lat niezłomnie dbali o to, aby krzyż upamiętniający obecność Ojca Świętego był stale obecny na placu. Niezwykle ważne były również słowa Jego Eminencji Arcybiskupa Nycza, który podkreślił fakt, iż budowa krzyża na placu Piłsudskiego nie oznacza bynajmniej sakralizacji tego miejsca. Obecność osoby Jana Pawła II w Warszawie, poza wymiarem religijnym, ma również aspekt kulturowy
i historyczny, którego Kościół w żaden sposób nie zamierza sobie przywłaszczać.
WERDYKT SĄDU KONKURSOWEGO W SKŁADZIE:
- Przewodniczący Sądu – Tomasz Gamdzyk, Naczelnik Wydziału Estetyki Przestrzeni Publicznej w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego;
- Sędzia referent: Mirosław Duchowski, artysta plastyk, Szkoła Wyższa Pedagogiki Społecznej oraz Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie;
- Sędzia referent: Andrzej Miklaszewski, architekt, Stowarzyszenie Architektów Polskich;
- Sędzia Piotr Dardziński, dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie;
- Sędzia Wojciech Oleński, architekt, Miejska Pracowania Strategii i Planowania Przestrzennego
- Sędzia ks. Andrzej Przekaziński, dyrektor Muzeum Archidiecezji Warszawskiej;
- Sędzia Marek Sarełło, rzeźbiarz;
- Sędzia Andrzej Sołyga, rzeźbiarz;
- Sędzia Stanisław J. Wojciechowski, rzeźbiarz, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
SĄD ZADECYDOWAŁ:
Nagrody:
I nagroda w wysokości 35.000 PLN dla pracy Nr 043 (95,56 pkt), przygotowanej przez zespół w składzie: Marek Kuciński, Jerzy Mierzwiak, Natalia Wilczak – dla pracy, która uzyskała najwyższą liczbę punktów oraz przekroczyła graniczną wartość 70 pkt.
Pozostałych nagród nie przyznano, ponieważ inne prace nie przekroczyły granicznej wartości 70 pkt.
Wyróżnienia:
Cztery wyróżnienia równorzędne dla każdej z wymienionych niżej prac:
5000 zł dla pracy Nr 011 (60,22 pkt), przygotowanej przez zespół w składzie:
Krzysztof Ozimek, Beata Joanna Gawryszewska, Jeremi T. Królikowski, Jan Rylke,
przy współpracy Jana Brulińskiego, Urszuli Kolińskiej, Emilii Królikowskiej, Jana Mazura,
Urszuli Żakowskiej i Piotra Życińskiego.
5000 zł dla pracy Nr 014 (56,56 pkt), przygotowanej przez zespół w składzie:
Hanna Jelonek, Andrzej Samsonowicz
5000 zł dla pracy Nr 015 (54,22 pkt), przygotowanej przez zespół w składzie:
Andrzej Kaliszewski, Zbigniew Gos, Barbara Kaliszewska, Bogdan Napieralski, Jacek Gołaszewski, Aleksandra Wróblewska (Andrzej Barbara Kaliszewscy, Bogdan Napieralski Architekci Sp. z o.o.)
5000 zł dla pracy Nr 032 (59,78 pkt), przygotowanej przez
Aleksandra Marka Zyśko
Zobacz galerię prac wyróżnionych
Prace wyróżniono z powodu zawartych w nich wyjątkowych rozwiązań.
Prace nie spełniające wymogów formalnych regulaminu konkursu:
Praca Nr 002 (Nr wg zgłoszenia 180708) – brak modelu w skali 1:20
Praca Nr 006 (Nr wg zgłoszenia 100777) – brak planszy przedstawiającej obiekt upamiętniający wraz z najbliższym otoczeniem na mapie w skali 1:200 i przekrojami oraz elewacjami z rzędnymi w skali 1:200"
OPINIA SĄDU KONKURSOWEGO
Sąd konkursowy przystępując do oceny nadesłanych prac miał świadomość wielkich oczekiwań. Krzyż jest znakiem, który wyraża najpełniej ideę chrześcijaństwa, ale również jest odczytywany jako symbol cierpienia i zwycięstwa polskiego narodu. Krzyż, będący przedmiotem konkursu, miał również upamiętniać papieża Jana Pawła II – pasterza i proroka. Mogło to skłaniać do mobilizacji środowiska artystów, ponieważ w tej sytuacji potrzebna była poważna wypowiedź artystyczna.
Zdaniem sądu nie do końca oczekiwania zostały wypełnione. Nadesłane na konkurs prace stoczyły ze sobą nierówną walkę, a takich, które dorównywałyby nagrodzonej, nie było. Sąd jest świadomy, że nawet wybrana najlepsza praca, choć bardzo dobra, nie otwiera nowego rozdziału w sztuce.
I nagroda
Dla pracy Nr 043
Projekt jest piękny w swojej prostocie a jednocześnie bezkompromisowy. Wyraźnie widoczne są nawiązania zarówno do tradycji krzyża misyjnego, jak i dobrze pamiętanego krzyża ze mszy w 1979 roku. Krzyż ma bardzo dobre proporcje, trafnie została znaleziona skala we wnętrzu placu. Sąd docenia także wyrafinowanie w kształtowaniu detalu. Pomysł, aby krzyż wyrastał z głębi ziemi – tej ziemi – jest poruszający.
Sąd chce podkreślić, że projekt powinien znaleźć dopełnienie poprzez realizację wzoru posadzki, proponowanego przez Autorów dla całego placu.
Sąd konkursowy liczy, że przy realizacji projektu Nr 043:
- Możliwy będzie staranny, dokonany z pietyzmem, dobór tworzywa kamiennego. Kamień ten powinien mieć, tak jak w projekcie konkursowym, jasną barwę;
- Wykonawstwo będzie równie bezkompromisowe i perfekcyjne, co oceniany projekt koncepcyjny;
- Dopracowany zostanie detal, w tym funkcjonalne i wyrazowe rozwiązanie otworu w posadzce, z którego wyrasta pień krzyża;
- Rozwiązana zostanie w sposób dyskretny i skuteczny iluminacja krzyża;
- Napis w posadzce zostanie uzupełniony o wyjaśnienie kto i kiedy cytowane słowa modlitwy wypowiedział.
Wyróżnienie
Dla pracy Nr 011
Za użycie drewna i nawiązanie do tradycji polskiego krzyża przydrożnego, a także za bogate w znaczenia osadzenie tego krzyża pomiędzy zielenią na publicznym placu.
Dla pracy Nr 014
Za wywyższenie krzyża – przypominającego pastorał Jana Pawła II – ponad plac, dobrą organizację przestrzenną, a także za interesujące rozwiązanie podstawy i konsekwentny dobór materiałów.
Dla pracy Nr 015
Za interesujące poszukiwanie nowej formy architektonicznej dla monumentalnego przedstawienia krzyża.
Dla pracy Nr 032
Za interesujące połączenie formy statycznej – zbudowanej na pionie i poziomie krzyża – z formą dynamiczną; za próbę przypomnienia tym samym, że zesłaniu Ducha świętego towarzyszył szum, jakby dźwięk gwałtowanego wiatru.
O KONKURSIE
Głównym elementem dekoracji placu Zwycięstwa podczas Mszy św. w czerwcu 1979 roku był drewniany krzyż ze stułą, stojący na rozległej, kontrastującej bielą platformie ołtarzowej. Sylwetka Papieża, wygłaszającego na tle owego krzyża słowa: "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi! Tej ziemi! Amen" – to obraz, który do dziś trwa w pamięci tysięcy osób obecnych tamtego dnia na placu Zwycięstwa (dziś, jak przed wojną, jest to plac im. J. Piłsudskiego). Krzyż został rozebrany w ciągu kilku godzin po zakończeniu mszy. Złożono go przy kościele Świętej Anny, skąd po kilkunastu dniach – razem z papieskim ołtarzem – został przewieziony do parafii Maksymiliana Kolbego na Służewcu.
Konkurs na zaprojektowanie krzyża upamiętniającego obecność Ojca Świętego Jana Pawła II w Warszawie został zainspirowany przez Panią Ewę Bednarkiewicz, Prezes Towarzystwa Przyjaciół Fundacji Jana Pawła II
Zadaniem uczestnika konkursu było zaprojektowanie krzyża wraz z bezpośrednim otoczeniem (podstawą), upamiętniającego obecność Ojca Świętego Jana Pawła II w Warszawie, ze szczególnym uwzględnieniem Mszy św. na placu Zwycięstwa w 1979 roku.
