Dojrzała pamięć, by trwać, wymaga silnego zakorzenienia w codziennej rzeczywistości. Dlatego Centrum Myśli Jana Pawła II przekształca ją w twórcze działanie i zaprasza warszawiaków do wspólnego pogłębiania takich wartości jak wspólnota, dialog, pokój i solidarność.
Czasy, w których żyjemy, są szczególne i zmuszają nas do szukania na nowo odpowiedzi na kluczowe pytania o sens, naturę więzi z innymi i nasze miejsce w świecie. 2 kwietnia pamiętamy o naszym patronie, ale tę pamięć budujemy poprzez działania, w których dostrzegamy szansę na rozwój człowieka, odbudowę nadszarpniętych pandemią więzi w naszych rodzinach, miejscach pracy czy wspólnocie mieszkańców Warszawy, którą współtworzymy. Chcemy pomóc ludziom zrozumieć, czym dziś jest solidarność, podpowiedzieć, jak na nowo tworzyć relacje ze światem i samym sobą, chcemy pomóc w odbudowaniu zaufania społecznego, które zatracamy z każdym dniem pandemii – mówi Marcin Nowak z Centrum Myśli Jana Pawła II. Czerpiemy z intelektualnego dorobku Jana Pawła II, który może być inspirujący dla wszystkich: zarówno tych, którzy 16 lat temu byli poruszeni jego odejściem, jak też dla tych, którzy w dzisiejszym świecie poszukują realizacji idei wspólnoty, solidarności oraz głębokiego wymiaru rzeczywistości.
W dyskusji o kształcie naszej przyszłości, zwracamy uwagę na słowa Jana Pawła II, który w orędziu na Światowy Dzień Pokoju („Rozwój i solidarność: dwie drogi wiodące do pokoju”, 1987 r.) pisał: „Inną zasadą rozwoju w odniesieniu do solidarności jest potrzeba krzewienia wartości, które prawdziwie przynoszą korzyść jednostkom i społeczeństwu. Nie wystarczy dotrzeć do potrzebujących i udzielić im pomocy. Trzeba im dopomóc w odkrywaniu wartości, które umożliwią im budowanie nowego życia i zajęcie przysługującego im miejsca w społeczeństwie, przy poszanowaniu godności i sprawiedliwości. Wszyscy ludzie mają prawo do szukania i osiągnięcia tego, co dobre i prawdziwe. Wszyscy mają prawo do dokonywania takiego wyboru, który prowadzi do ulepszania życia, a życie w społeczeństwie żadną miarą nie jest sprawą moralnie obojętną.”
Centrum Myśli Jana Pawła II, którego powołanie jest historycznie związane z datą 2 kwietnia, na mapie instytucji zajmujących się kulturą w Warszawie funkcjonuje od 15 lat. Pamięć o Janie Pawle II rozumiemy jako działanie, a ono konstytuuje się poprzez projekty, które tworzymy – mówi Michał Senk, dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II. Chcemy w stolicy tworzyć przestrzeń do dialogu, inicjować i być gospodarzem dyskusji o wartościach ważnych dla wspólnoty mieszkańców, a poprzez nasze propozycje programowe chcemy wspierać rozwój tej społeczności. W tym roku, wciąż bardzo trudnym dla nas jako wspólnoty, inspirujemy się trzema pojęciami, którymi są: pokój, praca i apokalipsa. Wokół nich zadajemy trudne pytania i w oparciu intelektualny dorobek Jana Pawła II staramy się towarzyszyć naszym odbiorcom w odkrywaniu odpowiedzi. Chcemy wspierać ich krytyczne myślenie, dlatego zapraszamy do momentami niełatwych refleksji i namysłu nad kondycją współczesnego człowieka.
Tegoroczny program Centrum Myśli Jana Pawła II koncentruje się dosłownie i metaforycznie na trzech pojęciach: pracy, pokoju i apokalipsy. Obok zakończonego w tym tygodniu wielkopostnego, interdyscyplinarnego Festiwalu Nowe Epifanie, który w całości został poświęcony różnym wizjom końca świata, planujemy w tym roku warsztaty dotyczące niszczącej siły strachu. „Rozbroić strach” to cykl warsztatów edukacji kulturalnej i kurs pracy twórczej adresowany do młodzieży z warszawskich szkół średnich. Będziemy dyskutować o strachu, jaki przez wieki budziły i budzą do dziś zaraza, głód, wojna i śmierć oraz pokazywać, że kultura i sztuka mogą być narzędziami do jego oswajania.
Spowodowana przez pandemię, największa od lat, recesja gospodarcza przedefiniuje w najbliższym czasie globalne i lokalne rynki pracy. Stąd też to właśnie praca – w jej społecznych, etycznych, indywidualnych i systemowych wymiarach – znajdzie się w centrum uwagi projektu „A Ty, kim jesteś w pracy?”, w ramach którego prace renomowanych artystów zostaną wyeksponowane na przystankach i wiatach, stanowiąc uliczną galerię sztuki dostępną dla każdego warszawiaka. W obszarze pracy Centrum przygotowuje także międzynarodową konferencję naukową „Homo laborans”, którą chce sprowokować dyskusję o obecnych relacjach pomiędzy kapitałem, pracą i człowiekiem we współczesnej myśli ekonomicznej. Uzmysłowienie sobie, że ekonomia jest silnie powiązana ze światem wartości i że różnice w podejściu do kapitału i pracy mają podłoże aksjologiczne, może prowadzić do bardziej etycznego myślenia o pracy.
Centrum zaproponuje też cykl podcastów poświęconych relacjom pracy i życia w różnych ujęciach: makroekonomicznym, socjologicznym, psychologicznym, duchowym, etycznym i artystycznym. Nagrania rozmów z ekspertami będą emitowane w ramach cyklu „Słuchając drogi” – podcastów Centrum Myśli Jana Pawła II dostępnych na platformie Spotify, które cieszą się zainteresowaniem już ponad 1500 słuchaczy.
Pojęciu pokoju poświęcona będzie w tym roku większa część programu Centrum. Już w maju odbędzie się „Gra o Wolność”, której twórcami są stypendyści m.st. Warszawy im. Jana Pawła II. Tematem czwartej edycji gry, tworzonej przez dzieci i młodzież, jest wolność jako fundamentalny element budowania pokoju. Atrakcyjna gra miejska będzie dostępna online, ale z dodatkową możliwością faktycznego odwiedzenia konkretnych punktów na mapie Warszawy. W tegorocznym programie Centrum nie zabraknie piątej edycji Festiwalu Muzyka Wiary — Muzyka Pokoju, która odbędzie się w październiku 2021 roku. Podstawowym celem tego festiwalu jest odkrywanie muzyki jako sztuki zdolnej do uniwersalnego wyrażania transcendencji, a przez to budowania kultury, w której troska o pokój istnieje ponad podziałami ideologicznymi, wyznaniowymi czy politycznymi. Jak co roku, koncerty zostaną przygotowane przez najwybitniejszych muzyków z Polski i ze świata specjalnie na zamówienie organizatora festiwalu.
Ważnym elementem refleksji nad pokojem jest program wielokulturowy nastawiony na wzajemne zbliżenie przedstawicieli różnych religii. W związku z Festiwalem Muzyka Wiary – Muzyka Pokoju, w październiku Centrum Myśli Jana Pawła II organizuje spotkania, podczas których możliwa jest dyskusja pomiędzy przedstawicielami wspólnot religijnych i władzami Warszawy. Centrum opracowuje również podręcznik dla urzędników miejskich opisujący społeczno-kulturowe zróżnicowanie warszawskich grup wyznaniowych i wskazujący dobre praktyki w kontakcie z nimi.
Stałym działaniem Centrum jest prowadzenie portalu jp2online.pl, który dokumentuje i udostępnia fotografie, filmy, materiały dźwiękowe, dokumenty, teksty papieskie, artykuły na temat życia i nauczania Jana Pawła II, a także multimedialny biogram Karola Wojtyły.
* * *
2 kwietnia o godzinie 21.37 na fanpage’u Centrum Myśli Jana Pawła II na Facebooku oraz na YouTube usłyszymy utwór „Cisza”, który od 2005 roku towarzyszył warszawiakom na wieczornym czuwaniu na Placu Piłsudskiego. Po chwili zadumy i refleksji zaprosimy do zapoznania się i wybrania dla siebie działań przygotowanych w tym roku przez Centrum Myśli Jana Pawła II. Wierzymy bowiem, że poprzez uczestnictwo w festiwalach, konferencjach, debatach, koncertach, projektach edukacyjnych czy artystycznych, wspólnie budujemy kulturę pamięci o Janie Pawle II.