EDIT 22.02.2003: W performansie nie będą wypowiadane formuły przywoływania osób zmarłych ani żadne formy inwokacji do zmarłych.
—
Centrum Myśli Jana Pawła II, instytucja kultury m.st. Warszawy, od czternastu lat organizuje Festiwal Nowe Epifanie. Mottem tegorocznego Festiwalu jest biblijny cytat z Psalmu XLI w tłumaczeniu Wiktora Gomulickiego: „Otchłań przyzywa otchłań — więc nawałnicą wściekłą / Na moje serce spadło udręczeń całe piekło”.
Projekt artystyczny „Heretyczki”, przygotowywany przez Dawida Zalesky’ego, a składający się z wystawy-instalacji oraz performansu, przygląda się zjawisku herezji i stanowi tylko część programu Festiwalu. Publiczność będzie obserwatorem wydarzenia artystycznego – podobnie jak w inscenizacji „Dziadów” Adama Mickiewicza, kiedy w drugiej części następuje scena wywoływania duchów. Scenariusz wydarzenia nie przewiduje realizacji działań okultystycznych, wywoływania duchów, odwoływania się do zjawisk paranormalnych itp. Intencją twórców i twórczyń nie jest promowanie treści, postaw czy poglądów którejkolwiek z osób cytowanych w ramach performansu.
Wyrażenie iż performerka „podejmie próbę nawiązania kontaktu ze zmarłymi”, pojawiające się w materiałach promocyjnych, zostało użyte w sposób metaforyczny, o czym wolimy poinformować, żeby uniknąć niepotrzebnego niepokoju u osób, które to gorszy oraz rozczarowania u osób oczekujących prawdziwego seansu spirytystycznego. Takie działania nie będą mieć miejsca.
Podczas wydarzenia przywołane zostaną różne postaci z historii, których poglądy, objawienia czy nauczanie zostały na różnych etapach odrzucone przez Kościół. Wśród postaci pojawi się św. Faustyna Kowalska – w jej wypadku Święte Oficjum zdecydowało 6 marca 1959 roku o zakazie rozpowszechniania obrazów i pism propagujących nabożeństwo do Miłosierdzia Bożego (Acta Apostolicae Sedis, s. 271). Zakaz został cofnięty 15 kwietnia 1978 roku, od 2000 roku Faustyna Kowalska jest świętą Kościoła katolickiego.
Do artystów współpracujących z Festiwalem podchodzimy z zaufaniem, z jednej strony pozostawiając im swobodę artystycznej ekspresji, z drugiej towarzysząc im w procesie artystycznym od wypracowanej podczas warsztatów koncepcji do realizacji podczas premiery.
Granice wolności artystycznej dla instytucji kultury, jaką jest Centrum Myśli Jana Pawła II, jest ważnym i stale obecnym tematem. Misją Centrum jest wspieranie umiejętności samodzielnego i krytycznego myślenia, dawanie okazji do poznania innych niż własne poglądów i punktów widzenia oraz doceniania różnorodności, a także inicjowanie głębokiej dyskusji o wartościach moralnych i ich realizacji w życiu współczesnego człowieka.
Czy jest jakaś wartość w krytycznym spojrzeniu na postaci takie jak Helena Bławatska? Wierzymy, że warto dyskutować i przyglądać się różnym zjawiskom. Z podobnego założenia musiał wychodzić Mieczysław Kotlarczyk – założyciel Teatru Rapsodycznego, w którym Karol Wojtyła był aktorem. Przyjaciel przyszłego papieża, jak wiemy ze źródeł, studiował myśl teozoficzną.
Publiczność festiwalowa to osoby o zróżnicowanej wrażliwości i odmiennych gustach, co również staramy się uszanować, proponując różnorodny program.
Festiwal Nowe Epifanie jest przestrzenią stawiania pytań i poszukiwania odpowiedzi. Tegoroczny motyw przewodni „otchłani” wyrzuca nas ze zwyczajnych ram, kierując w przestrzeń przejściową, niedookreśloną, stanowiącą dla nas wyzwanie. Chrześcijańska opowieść o otchłani przez wieki dobitnie konfrontowała artystów ze śmiercią, z utratą, opuszczeniem, głęboką niepewnością i lękiem egzystencjalnym. Jednak wiele z tych doświadczeń straciliśmy z pola widzenia, oddaliliśmy je od siebie w sposób głęboko nieuświadomiony. Podejmując ten temat w ramach Festiwalu, chcemy im się przyjrzeć.
Serdecznie zapraszamy na Festiwal Nowe Epifanie!
Michał Senk, Dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II
Paweł Dobrowolski, Dyrektor Festiwalu Nowe Epifanie
