2018 rok to rocznica 40-lecia wyboru Karola Wojtyły na papieża. Nie ma wątpliwości, że zarówno sama jego osobowość jak i czas pontyfikatu miały wpływ na Kościół katolicki. Równie ważne aspekty tego pontyfikatu to pytania o wpływ Jana Pawła II na struktury społeczne, decyzje polityczne – strategiczne w wymiarze globalnym. Centrum Myśli Jana Pawła II, instytucja kultury m.st. Warszawy, jest organizatorem międzynarodowej konferencji „Czy pontyfikat Jana Pawła II zmienił świat?”, która odbywa się 25 września w Zamku Królewskim w Warszawie.
Podczas konferencji przedstawiciele wszystkich kontynentów świata próbują odpowiedzieć na pytania o to, w jaki sposób pontyfikat Jana Pawła II oddziaływał na społeczeństwa poszczególnych części świata – w szczególności w wymiarze kulturowym i społecznym. Poprzez międzynarodową konferencję chcemy poszukać odpowiedzi na pytania o to, w jaki sposób tożsamość Karola Wojtyły, kształtowanego przez polskich poetów, intelektualistów, twórców życia społecznego, wpłynęła na charakter jego pontyfikatu, a w konsekwencji – na losy całego świata – mówi Michał Senk, dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II. Chcemy ponadto dokonać intelektualnej weryfikacji dziedzictwa Jana Pawła II – dodaje Senk.
Wśród zaproszonych gości konferencji są: prof. Pablo Perez Lopez, Ajay Nelson D’Silva, Joseph Ritho Mwaniki, ks. prof. Jan Mikrut, prof. Jan Żaryn, dr hab. Paweł Skibiński oraz dr Andrzej Grajewski.
W drugiej części międzynarodowej konferencji, w otwartej debacie z udziałem ks. prof. Roberta Skrzypczaka, prof. Krzysztofa Koehlera oraz dr. Pawła Kowala uczestnicy będą dyskutować o dziedzictwie Jana Pawła II w 40. rocznicę jego wyboru na papieża. Debata organizowana jest w siedzibie organizatora – Centrum Myśli Jana Pawła II.
Wyjątkowy pontyfikat
Pontyfikat Jana Pawła II trwał 27 lat. Jako zwierzchnik Kościoła katolickiego oraz przywódca państwa Watykan papież łączył funkcje duszpasterskie, czuwał nad przekazem dogmatycznym, ale równocześnie działał na poziomie dyplomacji i polityki. Już w pierwszych latach pontyfikatu stosunki dyplomatyczne Stolicy Apostolskiej rozszerzyły się o 88 nowych państw. Na audiencjach w Watykanie Jan Paweł II przyjął ponad 400 szefów państw oraz koronowanych głów, prawie 200 premierów i tyle samo ministrów spraw zagranicznych. Dziennie wygłaszał 3-4 przemówienia. Mianował około 2/3 światowego episkopatu. Dokonał 482 kanonizacji i ponad 1300 beatyfikacji. Był inicjatorem kilku ważnych inicjatyw duszpasterskich takich jak Światowe Dni Młodzieży czy Światowe Spotkania Rodzin oraz religijnych jak Światowy Dzień Modlitw o Pokój z udziałem przedstawicieli 13. religii – Asyż, 27 X 1986 r.
To pod patronatem i z udziałem Jana Pawła II miały miejsce rozmowy w Castel Gandolfo, w których brali udział najwybitniejsi intelektualiści drugiej połowy XX wieku: Gadamer, Ricoeur, Levinas, Kołakowski, Miłosz. W jednym miejscu i czasie spotykali się myśliciele o różnych poglądach, rzadko katoliccy, często krytyczni wobec Kościoła katolickiego.
Za jego pontyfikatu miały miejsce wielkie kryzysy pokojowe we wszystkich niemalże częściach świata. Równocześnie pontyfikat ten towarzyszył upadkowi muru berlińskiego czy powstaniu Solidarności w Polsce. W wymiarze polskim znaczenie miały pierwsze papieskie podróże apostolskie do ojczyzny, ale także fakt, że papież Polak cieszył się niemal od początku światowym autorytetem.
Ocena pontyfikatu dla współczesności – czy realna?
Kiedy zastanawiamy się nad przestrzeniami oddziaływania Jana Pawła II na społeczeństwa poszczególnych części świata – Europy, Azji, Afryki, Ameryki Łacińskiej, w szczególności w wymiarze kulturowym i społecznym podkreślić należy główne przekazy jego nauczania: antropologia skoncentrowana na godności osoby ludzkiej, poszanowanie wolności i wartości życia, dialog ukierunkowany na budowanie cywilizacji miłości – mówi Michał Senk, dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II. I dodaje: 4. pielgrzymka papieża do Polski w 1991 roku, do wolnej od 2 lat Polski, udowodniła, że w nowej rzeczywistości Jan Paweł II wciąż jest dla Polaków ważny zarówno jako polityczny lider narodu, jak też duchowy nauczyciel. Dlatego podczas tej konferencji zadajemy sobie pytanie, na ile realna jest dziś obiektywna ocena jego pontyfikatu dla tych nowych czasów.
Okiem historyka
Zbliżająca się 40. rocznica wyboru Karola Wojtyły na papieża stanowi wyzwanie dla naszej pamięci historycznej, oznacza bowiem, że mamy do czynienia ze stopniowo dokonującą się zmianą pokoleniową – komentuje dr hab. Paweł Skibiński, ekspert Centrum Myśli Jana Pawła II i wykładowca historii w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. 13 lat po śmierci Ojca świętego w dorosłe życie wchodzi pokolenie, które wprawdzie urodziło się jeszcze za pontyfikatu papieża Polaka, ale już związane z nim skojarzenia, które dla ich rodziców są najzupełniej oczywiste, dla nich nie istnieją, a ich związek z dziedzictwem „janowopawłowym” ma już odmienny, wyłącznie historyczny, charakter. Istnieje więc pokusa – widoczna w wielu codziennych
sytuacjach – by traktować to dziedzictwo jako coś niesłychanie dostojnego, ale nieco nieprzystającego do zmieniającej się wciąż bieżącej sytuacji. Przeciwnicy tego dziedzictwa, którzy w ostatnich latach byli zmuszeni do milczenia, coraz wyraźniej formułują swoje zarzuty, starając się umniejszyć dorobek św. Jana Pawła II.
* * *
Konferencja Centrum Myśli Jana Pawła II, instytucji kultury m.st. Warszawy, organizowana jest 25 września w Zamku Królewskim w Warszawie pod Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.
Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura – Interwencje 2018.