TEOLOGIA POLITYCZNA
Carl Schmitt i katechon, czy „lepsi aniołowie naszej natury”? Co nas wyzwoli z opresji Nowoczesności?
dr hab. Paweł Kaczorowski, prof. UKSW
Carl Schmitt w swych rozważaniach, które sam określał mianem teologii politycznej, ukazuje podstawy nowego typu ładu politycznego, ładu państwa. Państwo nie jest – jak twierdzi Schmitt – pojęciem odnoszącym się do całej historii, ale ściśle związanym z konkretną epoką – epoką nowożytną. Jest to epoka postępującego odczarowywania świata i racjonalizacji, ale także epoka erupcji polityczności na wielką skalę. Ratio państwa polega na zniesieniu, redukcji polityczności. Choć państwo można nazwać etapem dokonującej się sekularyzacji (Böckenförde), to ma ono jednak, jak pokazuje Schmitt, podstawy religijne: zasadnicze pojęcia państwa są zsekularyzowanymi pojęciami teologicznymi. Schmitt wyjaśnia racjonalność tej analogii: skoro państwo, czyli struktura władzy suwerennej, władzy neutralizującej i prawa opartego na rozstrzygającej decyzji, jest dziełem podmiotu zbiorowego instytucjonalizującym zwycięstwo, które odniósł on w toku walki i rywalizacji, to racjonalne pojęcia tej struktury muszą nie tylko hamować polityczność, ale także znajdować potwierdzenie w ramach wizji świata, jaką podmiot ten posiada. Tylko religijny obraz świata stanowi pojęciowe ramy, do których pasują i w których znajdują treściowe oparcie pojęcia państwa: suwerenność, wyjątek, decyzja… I to jest źródło wspomnianej analogii, która występuje wbrew postępującej sekularyzacji.
Jednak dokonujące się stopniowo, od XVI wieku, rozdzielenie porządków politycznego i religijnego, oddzielenie Kościoła od państwa można widzieć także – jak czyni to Jan Paweł II – jako pojawianie się szansy poszerzenia sfery wolności dla obu tych instancji i stworzenie płaszczyzny dla ich twórczego współdziałania dla dobra człowieka. Czy zatem religijne podwaliny państwa nie są raczej uwięzieniem ducha wolności, którym tchnie Wiara? Czy rzeczywiście religia jest właściwym fundamentem państwowości , a może raczej jednym z warunków, dzięki którym państwo – państwo prawa – może funkcjonować, jednym z warunków niezbywalnych, których jednak samo państwo nie może zagwarantować (Böckenförde)?
✦ Terminy spotkań ✦
czwartek: 3 III, 17 III, 14 IV, 28 IV
godz.: 18:00-20:00
dr hab. Paweł Kaczorowski był wielokrotnym stypendystą DAAD oraz IWM w Wiedniu , dwukrotnym uczestnikiem seminariów w Lucieniu u Prezydenta RP śp. Lecha Kaczyńskiego, w latach 2005-2015 redaktorem naczelnym „Civitas. Studia z filozofii politycznej”. Prof. Kaczorowski wypromował kilkudziesięciu magistrów, jest członkiem Rady Naukowej ISP PAN, a także członkiem Rady Instytutu do Badan nad Podstawami Demokracji oraz członkiem Redakcji czasopisma „Studia Polityczne”. W roku 2014 został odznaczony Srebrny Krzyżem Zasługi. Od roku 2005 jest profesorem nadzwyczajnym UKSW i kierownikiem Zakładu Teorii Państwa i Teorii Polityki na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych UKSW.
ZAPRASZAMY!
